'Waarom mag niet iedereen stemmen?' en nog 7 vragen over de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart

21 februari 2018 om 08:00
nl
Brabant kiest. Op 21 maart, is het zover. Dan gaan we in 60 van de in totaal 64 gemeenten in Brabant naar de stembus voor de gemeenteraadsverkiezingen. Alleen in Meierijstad, Woudrichem, Aalburg en Werkendam zijn er geen verkiezingen voor de gemeenteraad. Waarom eigenlijk niet? Deze en andere vragen beantwoorden we hier voor je.
Profielfoto van Sandra Kagie
Geschreven door

Waarom zijn er in vier Brabantse gemeenten geen gemeenteraadsverkiezingen?
Meierijstad is vorig jaar heringedeeld. Daarom zijn daar in november 2016 verkiezingen geweest.  En Woudrichem, Aalburg en Werkendam gaan vanaf 1 januari 2019 samen de gemeente Altena vormen. De herindelingsverkiezingen voor deze nieuwe gemeente zijn dan ook op 21 november dit jaar.  

Dat er in deze vier gemeenten geen gemeenteraadsverkiezingen zijn, betekent overigens niet dat je hier helemaal niet naar de stembus kunt. De gemeenteraadsverkiezingen worden namelijk gecombineerd met het raadgevend referendum over de zogenoemde Sleep- of Tapwet. En dit referendum wordt net als overal ook in deze vier gemeenten gehouden. 

Referendum over de 'Sleepwet', wat houdt dat in?
De gemeenteraadsverkiezingen worden dus gecombineerd met het raadgevend referendum over de zogenoemde Sleep- of Tapwet. Je kunt voor of tegen deze nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) stemmen. 

De Wiv gaat over het werk van de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten: wat zijn hun taken, welke middelen mogen ze daarvoor inzetten en hoe is het toezicht geregeld? Als de nieuwe wet wordt aangenomen, betekent dit dat inlichtingen- en veiligheidsdiensten meer mogelijkheden krijgen om communicatie tussen burgers te onderscheppen.  

Terug naar de gemeenteraadsverkiezingen, wat doet de gemeenteraad eigenlijk?
'Aan het hoofd van de gemeente staat de gemeenteraad', aldus artikel 125 van de Grondwet. Na de verkiezingen kiest de raad een aantal wethouders die samen met de burgemeester ‘het college' vormen. Die wethouders worden naar voren geschoven door hun partij en zijn geen lid van de raad. 

De gemeenteraad bepaalt uiteindelijk wat er in een dorp of stad gebeurt. Het college zorgt voor de uitwerking en uitvoering van het beleid. En de raad controleert weer of burgemeester en wethouders dat beleid goed uitvoeren. Raadsleden treden op namens de inwoners van een gemeente. Door te stemmen op een bepaalde kandidaat, kun je dus invloed uitoefenen op beslissingen die genomen worden in je woonplaats.

Hoeveel raadsleden kiezen we?
Het aantal raadsleden dat in een dorp of stad wordt gekozen, hangt af van het aantal inwoners. Een dorp met minder dan 3000 inwoners telt 9 gemeenteraadsleden. Heeft een stad meer dan 200.000 inwoners dan bestaat de gemeenteraad uit 45 leden. 

In een kleine Brabantse gemeente als Baarle-Nassau telt de gemeenteraad bijvoorbeeld 13 leden, terwijl steden als Eindhoven en Tilburg 45 gemeenteraadsleden hebben. Er zijn vier gemeenten in Brabant waar het inwoneraantal zoveel is gegroeid dat ze in 2018 meer zetels hebben te verdelen dan bij de vorige verkiezingen. Dat zijn Bernheze (21 naar 23), Gemert-Bakel (21 naar 23), Bladel (19 naar 21) en Alphen-Chaam (13 naar 15).

Hoe kun je je stem laten horen?

Uiterlijk twee weken voor de verkiezingen krijgt iedereen die mag stemmen een persoonlijke stempas thuisgestuurd. Voor de gemeenteraadsverkiezingen is dit dus uiterlijk op 7 maart. Met deze stempas en een geldig  identiteitsbewijs kun je in elk stembureau in je woonplaats stemmen. Dit kan overal van halfacht 's ochtends tot negen uur 's avonds. Op speciale stembureaus, bijvoorbeeld op een aantal stations, kun je vaak al wat vroeger terecht.  

Twijfel je nog over op welke partij je gaat stemmen dan kun je een stemwijzer invullen om te kijken welke partijen het meest aansluiten bij jouw standpunten. Woon je in Den Bosch, Loon op Zand, Oss of Tilburg dan kun je hier een stemwijzer vinden. Maar ook Eindhoven, Helmond en Breda bijvoorbeeld hebben een digitale stemhulp. 

Wachten op privacy instellingen...

Als we mogen stemmen, doen we dat dan ook massaal?

De geschiedenis leert dat we in Brabant niet het meest stemlustig zijn. Integendeel, bij de laatste twee gemeenteraadsverkiezingen (in 2014 en in 2010) was de opkomst hier het laagst van alle provincies. In 2014 trok 50,2 procent van de Brabantse stemgerechtigden naar het stemlokaal. En bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2010 lag dit percentage met 50,4 procent maar net wat hoger.

Ter vergelijking: voor heel Nederland was het opkomstpercentage bij de verkiezingen voor de gemeenteraad vier jaar geleden 53,8 procent en in 2010, 53,9 procent.

Van alle Brabantse gemeenten was de opkomst vier jaar geleden in Aalburg, waar dit keer dus niet gestemd wordt voor de gemeenteraadsverkiezingen, het hoogst (67,7 procent) en in Tilburg het laagst (44 procent).

Stemmen we 21 maart nog met het rode potlood?

Stemmen doen we sinds de Europese verkiezingen in 2009 weer met het rode potlood. Daarvoor werden in veel gemeenten stemcomputers gebruikt. Sinds 2006 ontstond er echter discussie over de veiligheid hiervan. Je brengt je stem uit door het witte vakje van de kandidaat van je keuze rood te maken. 

Let op: maak slechts één vakje rood, anders is je stem niet geldig.

Welke partij kreeg vier jaar geleden de meeste stemmen?
Vier jaar geleden mochten om precies te zijn 1.778.513 Brabanders hun stem uitbrengen bij de gemeenteraadsverkieizngen. 892.298 Brabanders deden dit ook. De meesten kozen voor een kandidaat van een lokale partij (37,22%), gevolgd door het CDA (16,86%) en de VVD (13,61%). 

D66 kreeg 8,9% van de Brabantse stemmen, de SP 7,91%. de PvdA 7,29% en GroenLinks 3,39%.  

Jezus Leeft wist vier jaar geleden nog 534 Brabanders te overtuigen van zijn boodschap. Deze kiezers moeten dit keer op zoek naar een andere partij. Jezus Leeft doet namelijk nergens in de provincie mee aan de gemeenteraadsverkiezingen. Hoeveel en welke partijen in een plaats meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen verschilt trouwens per stad of dorp. Zo kun je in Breda stemmen op kandidaten van 13 verschillende partijen. In Den Bosch doen 17 partijen mee, in Tilburg 14 en in Eindhoven 16.

Wachten op privacy instellingen...

In kleinere gemeenten heb je in het stemhokje minder keus. Zo doen in Alphen-Chaam 5 partijen mee, in Grave 6, in Baarle-Nassau en Loon op Zand weer 5 partijen en in een iets grotere gemeente als Sint-Michielsgestel kun je kiezen uit acht partijen.  

Wachten op privacy instellingen...

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.